İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) 3 Şubat 2021 tarihinde Kuzey ve Doğu Suriye’de yaşanan hak ihlallerine yönelik yayınladığı raporda, “Kuzey ve Doğu Suriye’de en az 63 Suriye vatandaşının, Türkiye ve SMO tarafından gözaltına alınıp yasadışı bir şekilde Türkiye’ye transfer edildiği ve ömür boyu hapis cezası ile kalacak şekilde ciddi suçlamalarla yargılandığı” ifade edildiğine dikkat çeken HDP Adana Milletvekili Tülay Hatimoğulları ile birlikte Halkların Demokratik Partisi Dış İlişkiler Komisyonunda çalışan milletvekilleri; Feleknas Uca, Hişyar Özsoy, Serpil Kemalbay Pekgözegü, Gülistan Koçyiğit,konuyu Meclis gündemine taşıyarak TBMM Başkanlığına Meclis Araştırma Önergesi ve Adalet Bakanı Abdülhamit Gül’e soru önergesi sundu.
Tulay HATIMOĞULLARI ORUÇ HDP Adana MilletvekiliFeleknas Uca, Hişyar Özsoy, Serpil Kemalbay Pekgözegü, Gülistan Koçyiğit ve Tülay Hatimoğulları’nın sunduğu önergenin detayları şöyle:
“İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) 3 Şubat 2021 tarihinde Kuzey ve Doğu Suriye’de yaşanan hak ihlallerine yönelik bir rapor yayınlamıştır. Raporda, Kuzey ve Doğu Suriye’de en az 63 Suriye vatandaşının, Türkiye ve SMO tarafından gözaltına alınıp yasadışı bir şekilde Türkiye’ye transfer edildiği ve ömür boyu hapis cezasıile kalacak şekilde ciddi suçlamalarla yargılandığı ifade edilmektedir.
Raporu basın toplantısıyla açıklayan HRW Ortadoğu Direktörlüğü temsilcisi Michael Page;Türkiyeli makamların keyfi gözaltı ve yasadışı transferler başta olmak üzere Kuzey ve Doğu Suriye’deki sivillerin haklarına saygı göstermesi gerekirken, Suriyelileri, Suriye’de iddia edilen faaliyetlerden dolayı tutuklayarak Türkiye’ye transfer ettiklerini söylemiştir. Bahsi geçen rapor, Türkiye makamlarının paylaştığı 4700 sayfalık belgeler, tutukluların aileleri ve yakınlarının tanıklıkları sonucu hazırlanmıştır. Türkiye makamlarının HRW’ye açtığı belgeler, 63 Suriye vatandaşının isim detayları, suçlamalar ve sunulan kanıtlardan oluşmaktadır.
Daha önce BM’nin 2020 yılında yayınladığı bir raporda da Türkiye ve bölgedeki silahlı grupların, Suriye vatandaşlarını yasadışı bir şekilde Türkiye’ye transfer ederek yargılandığı ifade edilmişti.Ayrıca HRW’ninbelgelediği yasadışı transferler, harp zamanında sivillerin korunmasını garanti altına alan 4. Cenevre Sözleşmesi ve ek protokolleri kapsamındaki yükümlülüklerin ihlal edildiğini göstermektedir.
Bu bağlamda;
1.Suriye’de işlendiği iddia edilen suçların Türkiye’de yargılamasının yapılması mümkün müdür? Bu hangi uluslararası hukuktan doğan yükümlülüktür? Uluslararası hukukta bunun izahı var mıdır?
2.Suriye’den Türkiye’ye transfer edilen bir tutuklunun suçununUrfa’da işlediğinin iddia edildiği doğru mudur?
3.Belgelerle sabit 63 Suriye vatandaşının Türkiye’yegetirilme nedeni nedir?
4.Şanlıurfa Ceza Mahkemeleri, Türkiye’de yargılanan 63 Suriyeliden 5’ine müebbet hapis cezası vermiştir.Bu Mahkemeler hangi yetki ile Suriye vatandaşlarını yargılamaktadır?
5.4. Cenevre Sözleşmesi ve ek protokolleri kapsamındaki yükümlülükler ihlal edilmektedir. Bunu engellemek üzere Bakanlığınızca adım atılacak mıdır?
6.Bazı belgeler ve fotoğraflarda, tutukluların kötü muamele gördükleri tespit edilmiştir. Bir tutuklu, telefonla kardeşiyle konuşmasında, gözaltına alındığında önce SMO üyeleri tarafından daha sonra ise Türkiye güvenlik güçleri tarafından dövüldüğünü söylemiştir. İnsan hakları ihlaline dönük bu iddialar Bakanlığınız tarafından araştırılmış mıdır?
- Gözaltına alınan 4 tutuklu yakınının aktardığı bilgilere göre, SMO üyesi kişiler ailelerle irtibata geçip para karşılığında tutukluların serbest bırakılması teklifinde bulunmuştur.Bir tutuklunun 10 bin dolar ödemesi ile Türkiye’ye transferi engellenmiş olduğu iddiası tarafınızca araştırılmış mıdır? Konu ile ilgili soruşturma başlatılmış mıdır?
8.Türkiye’de tutuklu bulunan Suriyelilerin aileleri tespit edilip tutuklularla görüştürülmesinin sağlanması için tarafınızca adım atılacak mıdır?
- Suriye’den Türkiye’ye transfer edilerek, Türkiye’de yargılanan kaç Suriye vatandaşı vardır?
- Suriye’den getirilerek Türkiye’detutuklanan bütün Suriye vatandaşlarının Suriye’ye geri gönderilmesi için çalışma başlatacak mısınız?
- 11. Suriye vatandaşlarınınTürkiye’ye transfer edilmesinin durdurulması sağlanacak mıdır?”