8 Ocak 1945 İskenderun Limanı hizmete açıldı.

1974 yılına kadar olan dönemde İskenderun küçük ancak liman faaliyetlerinin ekonomiye katkı sunduğu bir liman kasabaydı. Kahraman Türk askerinin 5 Temmuz 1938 tarihinde İskenderun’a girişinin ve bağımsızlık mücadelesini zaferle taçlandırılmasının ardından çağdaş, laik, demokratik Türkiye Cumhuriyeti’nin yolunda emin adımlarla ilerledi.

İsminden de anlaşılacağı üzere mazisi (M.Ö. 333) Büyük İskender’e dayanan bölgenin inşa imtiyazı 1909 yılında Anadolu – Bağdat Demiryolları Kumpanyasına verilmiştir. Bağdat Demiryolları Kumpanyasının;  1. Dünya Savaşı sonunda Fransa Hükümeti tarafından haczedilmesi üzerine; limanın inşa imtiyazı 1918 yılında İskenderun Limanı Fransız Şirketi’ne verilmiştir.

Fransız Şirketi, bugün iç liman tabir edilen ve mavnaların barınmasına yarayan kısmın inşasına başlamış 8 Ocak 1945 – İskenderun limanı hizmete açılmıştır. 1927 yılında küçük limanın doğu ve batı mendireklerini ve güney rıhtımı denilen 200 m.’lik küçük vasıta rıhtımını inşa ettikten sonra Hatay Devleti kurulmuş ve Ana Vatana ilhak etmiş ve 3714 sayılı Kanun gereği Liman, rıhtım Devlet Limanları İşletmesi Umum Müdürlüğü’ne devredilmiştir.

14.08.1942 tarih ve 4301 sayılı Kanunla Devlet Demiryolları İdaresi’ne fiilen devredilen liman 1944 yılında büyük iskele ile genişletilmiş, 1953 – 1956 yılları arasında mekanik teçhize ve tesislerle takviye edilerek modern bir liman haline getirilmiştir. Limanın gelişimine 1964 yılında da devam edilmiş, rıhtım üst yapı inşaatı 1972 yılında ikmal edilerek bütün tesisleri ile birlikte aynı yıl hizmete girmiştir.

Bölgede 1974 yılında üretime geçen Türkiye’nin üçüncü Demir-Çelik Fabrikası İSDEMİR’in, kent yaşamına büyük canlılık getirmesi, İskenderun’u aynı zamanda sanayi kenti olma yolunda büyük değişimlere de sahne oldu.

Süperfosfat fabrikası, bitkisel yağ, yem, un, konserve, salça, çırçır, dokuma, çeltik, oto ve makine yedek parçaları vb. endüstri dalları vardır. Boru hattı ile Batman’dan gelen petrol, İskenderun Limanı’ndan deniz yoluyla Mersin’e gönderilir. Limanda Demir-Çelik ve Süperfosfat fabrikalarının iskeleleriyle NATO’ya bağlı bir iskele ve demiryolu istasyonuna da sahip   olan bu liman kenti, Türkiye’nin dördüncü büyük limanı olma özelliği de taşıyordu. İskenderun Limanı’nın yıllık yük kapasitesi 8.7 milyon tondur.Adını aldığı İskenderun ilçesinde bulunan liman, Türkiye’nin Akdeniz kıyısında bulunan en büyük ikinci liman olma özelliğini de taşıyordu.                                                       

Günümüzde ise özellikle Doğu Akdeniz ticaretinde önemli bir liman vazifesi gören şehir, Orta Doğu ile olan ithalat ve ihracatta yerini almıştır.

İskenderun  limanı özellikle 19. yüzyıldan itibaren bazı Avrupalı devletlerin ilgi odağı haline gelmiş, Orta Doğu’da yerleşme planlarında önemli bir yer tutarak rekabet unsuru haline gelmiştir. 1832 yılında Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın oğlu İbrahim Paşa’nın kumandasındaki Mısır ordusu, Ağa Hüseyin Paşa komutasındaki Osmanlı ordusunu Belen geçidinde ağır bir yenilgiye uğratınca İskenderun kısa bir süre için Mısır Valisi Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın yönetimine girmiştir. 1839’da Tanzimat ile birlikte yapılan idari düzenlemeyle İskenderun, Payas ve Belen ile birlikte Osmanlı Devleti’nin Adana Eyaleti’ne bağlanmıştır. 1872 depremi İskenderun’da çok hasara neden olmuştur.

1881 yılında Maliye Müfettişi Mesut Bey İskenderun hakkında detaylı bir bayındırlık raporu hazırlayarak maliye nezaretine sunmuştur. Bu rapor üzerine demiryolunun İskenderun’a bağlanması kararlaştırılmış, liman genişletilmiş ve İskenderun Halep şosesinin yapımı hazırlanmıştır. 19. yüzyılın sonlarında Osmanlı topraklarında ilk petrol İskenderun’un Çengen Köyü’nde bulunmuş, bölgede sondajlarda bazı sonuçlar alınmışsa da açılan kuyulardan verim sağlanamamış ve çalışmalar durdurulmuştur. 1912 yılında Bağdat demiryolunun tali bir hattı olarak Toprakkale-İskenderun demiryolu işletmeye açılmış ve şehrin Anadolu ile olan ulaşımı yoğunluk kazanmıştır. Bu dönemde İskenderun 4 mahalleden oluşan, 1 bucağı ve 24 mahallesi olan bir kaza idi.

****

Günümüzde  LİMAK tarafından işletilen İskenderun Limanı, Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun 30.12.2004 tarih ve 2004/128 sayılı kararı ile “ İşletme Hakkının Devri” yöntemi ile özelleştirme kapsamına alınmış olup, yapılan ihale sonucunda, 372.000.000.- ABD Doları bedelle ihaleyi kazanan şirketimize, 30.12.2011 tarihinde 36 yıl süreyle işletilmek üzere devredilmiştir.

Devir ile beraber Ocak 2012’de İskenderun Limanı’nı modern bir konteyner limanına dönüştürülmesine yönelik olarak yatırım çalışmalarına başlanmıştır.

Yatırım çalışmaları kapsamında, ekonomik ömrünü tamamlamış rıhtım yapıları, stok sahaları, yollar, liman giriş çıkışları ve depolar ve tüm binalar yıkılarak yeniden inşa edilmiş, liman operasyonlarına yönelik yeni rıhtım ve terminal vinçleri tedarik edilmiştir.  Ayrıca limanda tarama çalışmaları yapılarak draftı 14.50 – 15.00 mt ye kadar gemilerin yanaşmasına imkan tanınmıştır. Yatırım çalışmaları sonucunda İskenderun limanı modern ve gelişmiş bir liman haline getirilmiştir.

Liman, faaliyetlerine Limak İskenderun Uluslararası Liman İşletmeciliği A.Ş. adı altında devam etmektedir.

TCDD, İşletme Hakkının devrine İlişkin İmtiyaz Sözleşmesinin ilgili hükümleri çerçevesinde kendisine tanınan gözetim ve denetime ilişkin görev ve yetkilerini TCDD İskenderun Liman İşletmesi Kontrol Müdürlüğü aracılığıyla yerine getirmektedir.