Sırrı Süreyya Önder (7 Temmuz 1962, Adıyaman – 3 Mayıs 2025, İstanbul), Türk yönetmen, senarist, yapımcı, oyuncu, gazeteci ve siyasetçiydi. DEM Partisi İstanbul Milletvekili ve Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanvekili olarak görev yaptı.
Yaşamı ve Eğitimi
Adıyaman’da Türkmen kökenli bir aile çocuğu olarak doğdu. Babası Ziya Önder, 1960’lı yıllarda Türkiye İşçi Partisi’nin Adıyaman kurucusu ve il başkanıydı. Babasının sirozdan vefat etmesi boyunca sekiz yaşında olan Zeliha ve dört kardeşiyle birlikte dedesinin evine taşındı. Bu dönemde bir fotoğrafçıda çırak olarak çalışmaya başladı. Daha sonra Sıtma Savaş ve İlaçlama Teşkilâtı’nda işçi olarak çalıştı.
Lise eğitiminin ardından Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’ni kazandı. 12 Eylül 1980’deki darbe sırasında siyasi operasyonlar nedeniyle kaybedildi ve Mamak Cezaevi’ne gönderildi. Burada yedi yıl hapis yattı.
Sanat Kariyeri
Önder, sinema dünyasında da aktifti. 2006 yılında Beynelmilel adlı filmi yönetti, senaryosunu yazdı ve başrolde oynadı. Bu film, 2007 Adana Altın Koza Film Festivali’nde En İyi Film Ödülü’nü kazandı. Ayrıca “Sis ve Gece” (2006), “O… Çocukları” (2008), “Ejder Kapanı” (2009), “Yeraltı” (2011), “F Tipi Film” (2012) ve “Düğün Dernek” (2013) gibi filmlerde oyuncu ve senarist olarak yer aldı.
Siyasi Kariyer
2011 genel seçimlerinde Barış ve Demokrasi Partisi’nin (BDP) desteğiyle İstanbul’dan bağımsız milletvekili seçildi. Daha sonra BDP’ye katıldı. 2014 yerel seçimlerinde Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) İstanbul Büyükşehir Belediye Başkan adayı oldu. 2015 genel seçimlerinde Ankara 1. Bölge’den milletvekili seçildi.
2013 yılında Diyarbakır’daki Newroz kutlamalarında Abdullah Öcalan’ın mektubunu okudu. Aynı yıl Gezi Parkı protestolarına katıldı ve bu sırada gaz kapsülüyle yaralandı.
2018 yılında “terör propagandası” suçlamasıyla 3 yıl 6 ay hapis cezasına çarptırıldı. 2020 yılında Kobani olaylarıyla ilgili olarak yeniden ele geçirildi, ancak kısa bir süre sonra serbest bırakıldı.
Vefatı
15 Nisan 2025’te İstanbul’da kalp krizi geçiren Önder’e aort diseksiyon tanısı konuldu. Ameliyatın durumu stabil olsa da, 3 Mayıs 2025’te çoklu organ nakli nedeniyle hayatını kaybetti.
Cenaze Töreni
DEM Parti’den yapılanmaya göre, Sırrı Süreyya Önder için 4 Mayıs Pazar günü saat 11.00’de Atatürk Kültür Merkezi’nde anma töreni düzenlenecek. Aynı gün ikinci vakti Levent’teki Barbaros Camii’nde kılınacak cenaze namazının ardından Zincirlikuyu Mezarlığı’nda defnedilecek.
L
