“Pandemi sürecinde ebeveyn ve özel gereksinimli birey olmak: psikolojik sağlamlık” ile ilgili değerlendirme yapan Psikolojik Danışman Melek İvrendi, pandemi sürecindeki kısıtlamalardan en çok çocukların etkilendiğine dikkat çekti.
İnsanların Pandemi süreci yıllarca varmış ve yıllarca devam edecekmiş duygusuna kapılmasına rağmen umudu kaybetmemek gerektiğine dikkat çeken Psikolojik Danışman Melek İvrendi, ” Her zorlu sürecin geçip gittiği gibi bu pandemi süreci de bitecektir. Bu umudu korumamız gerekli. Pandemi süreci bittiğinde en az hasarla sosyal hayatımıza eğitimimize kaldığımız yerden devam etmeliyiz.” dedi.
Özel Gökmeydan Özel Eğitim Ve Rehabilitasyon Merkezi Psikolojik Danışmanı Melek İvrendi’nin pandemi sürecinde konuyla ilgili yazısı şöyle:
Çin’in Hubei eyaletinin başkenti Wuhan‘da 2019 yılının aralık ayından koronovirüs salgını başlamıştır.
11 Şubat 2020’de Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) bu virüsün adını ”KOVİD-19” olarak duyurmuştur. Dünyada hızla yayılan virüs
Türkiye’de 16 mart 2020 kısıtlamalarıyla iyice kendini gösterdi. Bir yılı aşkın sürede birçok kısıtlamalar oldu. Her zaman olduğu gibi bu kısıtlamalardan en çok yine çocuklar etkilendi. Kapanan okullar birbiri ardına gelen kısıtlamalar özellikleözel gereksinimli bireye sahip olan aileleri ve özel gereksinimli çocukları daha çok etkilemiştir. Kısıtlamalarla sosyal desteği engellenen ebeveynler zor günler yaşamaktadır. Ailelerden ‘çocuğum telefonla daha fazla vakit geçiriyor’, ‘çocuğum artık benimle konuşmuyor’, ‘ çocuğum evden dışarı çıkmak istemiyor’, çocuğum gün boyu tv izliyor’, çocuğum tuvaletini altına ya da odanın içine yapıyor’, çocuğum her şeye bağırıyor’, çocuğum şiddet davranışları sergiliyor’, ‘oğlum sürekli cinsel olarak kendini uyarıyor’, gibi birçok davranış problemleriyle karşı karşıya kalan ebeveynler kendilerini çaresiz ve yetersiz hissetmektedir. Tüm bu problemli davranışlarla başa çıkmak isteyen ebeveynlerin öncelikle kendi psikolojik sağlamlıklarını güçlendirmeleri gerekmektedir.
Sağlıklı çocuklar için sağlıklı ebeveynler gerekir öncelikle. Peki psikolojik sağlamlık nedir? bu sorunun cevabına geçmeden önce dünyada yapılan birkaç çalışmayı aktarmak istiyorum.
Yapılan bir çalışmada çevrimiçi oyun etkinliğinde yaklaşık %70’lik artış belirtilirken KOVİD-19 sürecinde televizyon, radyo, gazete, çevrimiçi web siteleri ve sosyal medya kullanımı günlük 4 saat olarak bildirilmiş. Yine bu çalışmada günlük medya kullanım süresinin artışıyla psikolojik sıkıntı ve depresyonon arttığı görülmüştür. Ayrıca unutulmamalıdır ki gereğinden fazla pandemi haberlerini izlemek ve takip etmek de ruh sağlığını olumsuz etkilemektedir. Tabi ki gelişmeleri takip edeceğiz. Ama güvenilir bilgi edinmek önemli bu noktada.
Psikolojik sağlamlığa dönecek olursak önce ebeveyn ruh sağlığı demiştik. Bunun için neler gerekli:
UMUT ETMEK: Pandemi süreci yıllarca varmış ve yıllarca devam edecekmiş duygusuna kapılıyor insan zaman zaman. Oysa öyle değil. Her zorlu sürecin geçip gittiği gibi bu pandemi süreci de bitecektir. Bu umudu korumamız gerekli. Pandemi süreci bittiğinde en az hasarla sosyal hayatımıza eğitimimize kaldığımız yerden devam etmeliyiz.
YALNIZ KALMAMAK: Bütün aktiviteleri ev ortamında yapmak zorunda olduğumuz şu günler olabildiği kadar birlikte eğlenceli ve kaliteli vakit geçirme şansını değerlendirmeliyiz. Ayrıca yalnız kalmak yardıma ihtiyaç duyan kişiyi izole ederek yardım almasını engeller.
DESTEK ALMAK: Kısıtlamaların sosyal çevremizi daralttığı bu günlerde her zamankinden fazla desteğe ihtiyaç duyan ebeveynlerin problemleriyle baş edemediklerinde uzman desteği almalıdır.
HOBİ EDİNMEK: Evde kaliteli zaman geçirmek için iyi bir fırsat. Kendinize hobi edinin. Kitap okumak olabilir… El sanatı olabilir… Sürekli ertelenmiş bir iş olabilir…
PLAN YAPMAK: Mutlaka yapacaklarımızı planlayalım. Gerekirse plan listesi tutalım. Kısa dönem ve uzun dönem olarak ulaşmak istediğimiz hedefleri yazalım.
MİZAH: Hayatımızdan komediyi eksik etmeyelim. yapılan araştırmalarda mizah yeteneği gelişmiş kişilerin psikolojik dayanıklılığının daha yüksek olduğu belirtiliyor.
Psikolojik sağlamlığı güçlü ebeveynler özel gereksinimli çocuklarıyla ve problem davranışlarıyla daha etkili başadebilirler.
Özel gereksinimli çocuklarımızın psikolojik sağlamlığını artırmak için bu süreçte neler yapılabilir?
Bilgi edinmek : Pandemi süreciyle ilgili doğru bilgiler edinilmelidir. Çocuğumuzun dışarıdan yanlış bilgiler yerine bizim bilgilendirici olmamız gerekir. Tabi bunu çacuğumuzun seviyesine uygun anlatmalıyız. Kaygılandırmadan ve korkutmadan.
Çocuğumuzu dinlemek: Onlara anlaşıldığını ilgilenildiğini hissetirin. Anlattıklarını önemseyin. Sordukları soruları cevaplayın. Ama gereğinden fazla bilgi vermeye çalışmayın.
En etkili bir diğer yol, model olmak: Öğretmek istediğimiz ya da yapmasını istemediğimiz davranış konusunda model olmalıyız. Unutmamalıyız ki çocuklar kayıt cihazı gibi gördüklerini duyduklarını kaydedip taklitle öğrenirler. Ve her çocuk ebeveynin aynasıdır.
İzin verin: Çocuklar meraklıdır. soru sormalarına izin verin. Soruları saçma gelebilir ya da kaygılandıkları önemli konular olabilir. Sorularını sabırla ve anlayışla ve ayrıntıya boğmadan cevaplayın. Cevabınız anlaşılır ve net olsun.
Normalleştirin: Pandemi sürecini felaketleştirmeyin. Her zaman pandemiyle ilgili olumsuz konular konuşmayın.
Tabi bu süreçte kaygı, stres, korku yaşamanın normal olduğunu bunu paylaşabileceğini belirtin.
Güven verin: Pandemi sürecinde aldığınız önlemlerden söz edin. Gerekli önlemleri aldığınızı ve her şeyin kontrol altında olduğunu bilsinler. Ve bu günlerin mutlaka biteceğini söyleyin.
Rahatlatın: Çocuklarımızın her zamankinden fazla ilgi ve sevgiye ihtiyaç duyduklarını unutmayalım. Onlara samimi içten bir şekilde onları sevdiğimizi hep onların yanında olduğumuzu söyleyelim.
Koruyun: Rutin işlerimizi yapmaya devam edelim. Uyku, yemek ve ders gibi günlük işler zamanında yapılmalı. Çocuklar rutinlerinin bozulmasından hoşlanmazlar. Onun için pandemi döneminde yapılması gereken günlük işler aksatılmamalı.
Birlikte vakit geçirin: Çocuklarımızla kaliteli oyun ve etkinliklerle, sohbetlerle zamanımızı değerlendirmeliyiz.
Bunlar; resim yapmak, boyama yapmak, oyun oynamak, spor yapmak, şarkı söylemek, fıkra anlatmak, dans etmek, kitap okumak olabilir.
Sorumluluk verin: Çocuklarımızın gelişimlerine uygun sorumluluklar verebiliriz. Onların da başarma bir şeylerin üstesinden gelme duygusunu geliştirebiliriz. Yapacacağı işler kontrolümüz altında olmalı. Başardıklarında takdir edilmeli.
Uzmana başvurun: Tüm bunları uygulayıp yine de çocuklarımızın zor davranışlarıyla baş edemediğimizde bir uzman yardımı (Psikolojik danışman, RAM ve Psikolog) almalıyız.
