Türkiye’nin imha edilmek üzere yurtdışından ithal ettiği plastiklerin geri dönüşümüm zor ve zahmetli olmasının yanı sıra çevre ve insan sağlığına verdiği zararın boyutlarlının halkın sağlığını ve doğal çevreye verdiği zararın boyutlarına dikkat çeken HDP Adana milletvekili Tülay Hatimoğulları Adana’daki ithal plastik çöpleri Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin gündemine verdiği önerge ile taşıdı.
Okullar pandemi koşullarına hazır mı?Kurum’a “Plastik atık ithalatının yasaklanması yönünde adımlar atacak mıdır?
Plastik kirliliğinin dünyada kaygı uyandıracak düzeye geldiğine işaret eden Hatimoğulları, Avrupa ülkelerinin yönetilemeyecek düzeye gelen bu “çöplerden kurtulma” sorumluluğunu Türkiye’ye ülkelere ihraç ederek tek taraflı bir çözüm yolunu tercih ettiğine vurgu yapan Tülay Hatimoğulları Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’a “Bakanlığınız plastik atık ithalatının yasaklanması yönünde adımlar atacak mıdır?” diye sordu…
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığına önerge sunan Milletvekili Hatimoğulları’nın önerge metni şöyle:
Aşağıdaki sorularımın Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum tarafından Anayasa’nın 98. ve İçtüzüğün 96. ve 99. maddeleri gereğince yazılı olarak cevaplandırılmasını arz ederim.
Geçen yıl İngiliz yayın kuruluşu BBC’nin İngiltere’den ihraç edilen atıkları takip etmesi ile, bu atıkların Adana’da boş araziler ve yol kenarlarına atıldığı görüntüler kamuoyuna yansımıştı. Bunun ardından ortaya çıkan yeni ‘geri dönüşüm’ için ithal edilen bu plastik atıkların arasından çıkan veya dönüşüm sonrası oluşan çöpler yakılarak Adana’da tarım alanları ve kıyıları tehdit ettiği belgelenmişti. Konuyu o zaman gündeme getirmiştik ancak sorun halen güncelliğini korumaktadır. Geçtiğimiz günlerde de Almanya Arte televizyonunda konu gündem olmuş, Adana’nın “Avrupa’nın yeni çöp merkezi olduğu” iddia edilmiştir.
Adana’da ithal edilen atıkların boş arazilere kamyonlarla taşınması ve toprakla karışması ile oluşan atık tepeleri; Adana’da yaşayan yurttaşlar ve bu konuda çalışma yürüten uzmanlar, ekolojistler tarafından defalarca şikayet edilmiş ve konuya dikkat çekilmiştir.
Üretilen çöplerin sadece yüzde dokuzu geri dönüştürülebilmektedir. Geri dönüştürülemeyen ve çoğunluğu ambalaj olan bu çöplerin yakılması, doğaya verdiği büyük zarar nedeni ile, istenmeyen bertaraf yöntemlerinden biridir. Buna rağmen,Avrupa ülkelerinden gemilere yükleyerek getirilen çöpler Adana’da olduğu gibi çoğu zaman yakılmaktadır.Terk edilen ve yakılan çöpler, tüm canlılar için ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. Plastik, içinde büyük oranda kanser yapıcı kimyasal barındırmaktadır. Bu nedenle plastik atık ithalatının derhal yasaklanması, geri dönüşüm firmalarının iç piyasadaki çöpleri almaya zorlanmaları gerekmektedir ve geri dönüşüm firmalarının sıkı denetlenmesi sağlanmalıdır.
Bu bağlamda;
1.Bakanlığınızın firmaların kapasite üzerinde ithalat yapıp yapmadığı, ithal edilen atıkların geri dönüşüm süreçlerini takip ettiğidenetimleriniz hangi sıklıkla yapılmaktadır? Adana’da bu denetimler en son ne zaman yapılmıştır?
- Sorumsuz firmalarca yol kenarlarına ve boş arazilere atılan atıkların doğaya verdiği zararın önlenebilmesi için sıkı denetim mekanizmalarının kurulması için çalışmalarınız var mıdır?
- Atıkların yakılmasını engelleyerek, doğaya ve insan sağlığına verilen zararların ortadan kaldırılmasını sağlamak üzere çalışmalarınız var mıdır?
- Tüm dünyada artan plastik tüketiminedeni ileatıklar yönetilemeyecek düzeye gelmiştir. Türkiye’de plastik atık yönetimi ile ilgili çalışmalar yapılmakta mıdır? Yapılıyorsa bu çalışmalar nelerdir?
5.Adana’daki atık tepelerine ve uluslararası medyanın defalarca dikkatçektiği konuya dair bugüne kadar neden bir çalışma yapılmamıştır?
- Yurttaşlar tarafından yapılan şikayetlerve kamuoyuna yansıyan görüntüler Bakanlığınızca değerlendirilmiş midir? Buna neden olan firmalar cezalandırılmış mıdır? Konunun takibi yapılmakta mıdır?
7.Plastik kirliliği dünyada kaygı uyandıracak düzeye gelmiştir. Avrupa ülkelerinin yönetilemeyecek düzeye gelen bu “çöplerden kurtulma” sorumluluğunu üstlenmeyerek başka ülkelere ihraç etmesi tek taraflı bir çözümdür. Türkiye’deki olumsuz etkileri düşünüldüğünde, Bakanlığınız plastik atık ithalatının yasaklanması yönünde adımlar atacak mıdır?
- 2019 yılında tonuna ortalama 160 dolar verilerek sadece İngiltere’den yılda 160 bin ton plastik alınmış, yaklaşık 26 Milyon Dolar para ödenmiştir. Bu bütçeninTürkiye’deki plastik çöplerin toplanmasına yatırılmasını sağlamak üzere çalışmalarınız olacak mıdır?
9.Yönetmelikte ithal çöp toplam kapasiteleri yüzde 80ile sınırlı olan firmalar bu kotayı sonuna kadar kullanmaktadır. Dolayısı ile Türkiye’den çöp alınmamakta, bu nedenle büyük oranda geri dönüşüm sağlanmamaktadır. Döviz girdisi nedeni ile ülkedeki atıkların geri dönüşümü gözden çıkarılmaktadır. Bu yaklaşımı ortadan kaldırmak üzere Bakanlığınızca adım atılması planlanmakta mıdır?
10.Belediye ve İl Çevre Müdürlüğü’nün denetimleriyle çöpleri yasadışı olarak arazilere atan nakliye şirketlerine ceza yazılsa datek başına denetimlerin yeterli olmadığı açıktır. Dönüşümü mümkün olmayan çöplerin yurda girişinin engellenmesi ve dönüşümün sıkı takibi gibi bütünlüklü bir politika uygulanacak mıdır?
