1 Temmuz 1926 tarihinde yürürlüğe giren Kabotaj Kanunu Osmanlı Devletinin kapitülasyonlar kapsamında yabancı Ülke gemilerine tanıdığı ayrıcalıkları ortadan kaldırarak ve Türk Karasularında deniz ticareti yapma ayrıcalığı Türk Vatandaşlarına verilmesi ile ilgili kanundur.
Kanuna göre; akarsularda Marmara Denizinde ve boğazlarda, göllerde, tüm kara sularında, bunun dışında tüm körfezler, limanlar, koylar ve buna benzer yerlerde yelken, kürek, makine, ile hareket eden araçların bulundurulması ve bu araçlar ile mal ya da yolcu taşınması hakkı Türkiye’ye geçmiş oldu.
Hatırlanacağı üzere; Osmanlı Devleti kapitülasyonlar ile birlikte yabancı ülke gemilerine bir takım kabotaj ayrıcalıkları uygulamıştı. Bu ayrıcalıklar Lozan Barış Antlaşması ile 1923 yılında sona ermiş ve Kabotaj Kanunu 1 Temmuz 1926 yılında yürürlüğe girmişti.
KABOTAJ BAYRAMI
Osmanlı Devleti’nin kapitülasyonlar çerçevesinde yabancı ülke gemilerine tanıdığı kabotaj ayrıcalığı Lozan Barış Antlaşması’yla 1923 yılında kaldırıldı. 20 Nisan 1926 tarihinde de kabul edildi. Kabotaj Kanunu 1 Temmuz 1926’da da yürürlüğe girdi.
Ülkemizde, 20 Nisan 1926’da kabul edilen kabotaj Kanunu, 1 Temmuz 1926’da yürürlüğe girmiş ve bu Kanun, “Türkiye Limanları ve sahilleri arasında yük ve yolcu taşınması ile kılavuzluk ve römorkaj hizmetleri, Türk Vatandaşları ve Türk Bayrağı taşıyan gemilerce yapılır” hükmünü getirerek daha önceden yabancılara açık olan bu faaliyetleri bundan böyle sadece Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının yapabileceğini belirtildi.
İşte bu nedenle her yıl 1 Temmuz gününü “Denizcilik ve Kabotaj Bayramı” olarak kutlanan bu önemli gün, resmi bir tatil değildir.
Sözkonusu yasaya göre; akarsularda, göllerde, Marmara denizi ile boğazlarda, bütün kara sularında ve bunlar içinde kalan körfez, liman, koy ve benzeri yerlerde, makine, yelken ve kürekle hareket eden araçları bulundurma; bunlarla mal ve yolcu taşıma hakkı Türk vatandaşlarına verildi. Ayrıca; dalgıçlık, kılavuzluk, kaptanlık, çarkçılık, tayfalık ve benzeri mesleklerin Türk yurttaşlarınca yerine getirilebilmesine de olanak tanıyan kanun, yabancı gemilerin yalnız Türk limanlarıyla yabancı ülkelerin limanları arasında insan ve yük taşıyabileceği kabul edildi.
